Najświętsza Maryja Panna w życiu i poezji Świętego Jana od Krzyża

  Święty Jan od Krzyża, nazywany Doktorem Mistycznym, jest przewodnikiem po drogach chrześcijańskiej doskonałości. Prowadząc ku świętości, zachęca do wstępowania na duchowy szczyt Karmelu, to znaczy do zanurzania się w tajemnicę jednoczącej miłości Boga. Pisząc o życiu Jana biografowie wspominają wydarzenia, w których ingerowała Matka Boża ratując Janowi życie. Któregoś dnia Jan jako młody

chłopak, bawił się z rówieśnikami nad brzegiem stawu. Chłopcy rzucali do wody patyki, a następnie wyławiali je. W pewnym momencie Jan stracił równowagę i wpadł do głębokiego stawu, z mulistym dnem. Kiedy szamocząc się wypłynął  na powierzchnię, zobaczył "bardzo piękną Panią", która wyciągając do Jana rękę, prosiła go, żeby dał jej swoją małą rączkę, aby mogła pomóc mu wyjść z wody. Jan jednak wahał się, nie wiedział co robić, ponieważ bał się, że swoją umorusaną w błocie rączką, pobrudzi dłoń pięknej Pani...Wówczas pojawił się na brzegu starzec (niektórzy dopatrują się w nim Świętego Józefa) i za pomocą tyczki wyciągnął Jana z wody. Święty Jan od Krzyża bardzo często opowiadał o tym współbraciom dodając, że od momentu tego zdarzenia jego cześć do Najświętszej Maryi Panny pogłębiała się coraz bardziej.

  W kilka lat od tego zdarzenia miało miejsce jeszcze jedno, bardzo podobne (tak że niektórzy traktują te dwa zdarzenia jako jedno). Kiedy Jan przebywał w Kolegium w Medina del Campo wraz z rówieśnikami bawił się próbując przeskoczyć studnię znajdująca się na podwórku. Kiedy Jan znacznie niższy i drobniejszy w budowie od swoich rówieśników, wpadł do studni, koledzy przestraszyli się i uciekli. Przerażonego wydarzeniem Jana uratowała, także z tej opresji, Matka Boża.

  Święty Jan od Krzyża, był człowiekiem powściągliwym w mowie, jednak o tym jak wiele zawdzięcza Najświętszej Maryi Pannie, chętnie opowiadał. Bardzo chciał poświęcić życie Bogu przez wstawiennictwo Najświętszej Dziewicy i dlatego właśnie wybrał Zakon poświęcony Maryi, kiedy Jan został już zakonnikiem (karmelitą), bardzo pragnął być synem i bratem Najświętszej Dziewicy. W pierwszym reformowanym klasztorze, życie zakonników było niezwykle nasycone klimatem maryjnym. Zakonnicy opowiadali o wydarzeniu, które miało miejsce podczas budowy kościoła, kiedy to jeden z murów klasztornych zawalił się przygniatając celę, w której znajdował się Jan od Krzyża. Kiedy odkopywano tę celę wszyscy myśleli, że Jan od Krzyża zginął pod gruzami. Jakież było ich zdumienie, kiedy odsunąwszy gruzy znaleźli uśmiechniętego Jana ukrytego w kącie celi. Jan uśmiechając się powiedział, że uratowała go Pani w bieli, która rozciągnęła nad nim swój płaszcz chroniąc w ten sposób od śmierci pod gruzami.

Święty Jan od Krzyża, każdą sobotę przeżywał jako święto Maryi. Współbratu, któremu opowiadał o Najświętszej Dziewicy wspominał, że czuje jakby ktoś napełniał mu serce słodką pociechą, jakby wlewał do duszy miłość i światło, kiedy tylko spojrzy na obrazek z wizerunkiem Maryi. Kiedy Jan znalazł się w więzieniu, w wigilię Wniebowzięcia  Matka Boża obiecała, że wkrótce Jan odzyska wolność i tak się stało. Jak widzimy Maryja była po prostu obecna w życiu Świętego Jana od Krzyża i nic dziwnego, że Jan pięknie pisze o Matce Bożej w poezjach. W poemacie o Stworzeniu, w dialogu Ojca z Synem, Maryja jako przyszła Matka Chrystusa jest tu przedstawiona jako wzajemny dar boskich Osób. Ojciec dał Maryję Synowi, bo chciał aby uczestniczyła w życiu wewnętrznym Trójcy Świętej. Syn przyjmując Maryję, pragnie, by poznała miłość czyli istotę Boga, by poznała i wielbiła w wieczności te wielkie tajemnice. Wczytajmy się w ssubtelne łowa poezji Jana od Krzyża

Chciałbym Ci dać, mój Synu,

Miłą oblubienicę,

Aby mogła oglądać

Nas w bytu tajemnicy.

I chleb jeść z tego stołu,

Z któregom ja pożywał

I oglądać to piękno,

Którem w Tobie odkrywał.

By się ze mną cieszyła,

Zaznała szczęścia tchnienia

Na widok Twej piękności,

Twego ze mną istnienia".

“Wdzięczny Ci jestem wielce

Rzekł Syn Ojcu z miłością

-Oblubienicę daną

Okryję mą jasnością.

By przez nią oglądała

Potęgę Ojca mego

I poznała tę prawdę,

Że ja się rodzę z Niego.

Wezmę ją w swe ramiona,

By miłość zrozumiała,

I wśród wiecznych rozkoszy

Twą dobroć wychwalała".

Jan od Krzyża, wskazuje, że godność Maryi wyrasta z przywileju Bożego macierzyństwa, które w pełni włączyło Maryję w misję Chrystusa. Każde działanie Maryi, począwszy od chwili wcielenia, było nacechowane obecnością Ducha Świętego i Jego wpływem. Wszystko co Maryja czyniła, wynikało z Bożego natchnienia. Maryja towarzyszyła swojemu Synowi na każdym etapie Jego misji, aż po Golgotę. Maryja cierpiała pod Krzyżem dlatego, że była zjednoczona z Jezusem.

Bóg zawezwał anioła,

Co Gabriel miał miano,

I wysłał Go do Panny,

Którą Maryją zwano.

I za Jej przyzwoleniem

Rzecz boska się ziściła:

Sama Trójca Najświętsza

Słowo ciałem okryła.

I chociaż Trzej działali,

W jednym się dopełniło,

W Maryi czystym żywocie

Słowo się Boże wcieliło.

I Ten, co tylko miał Ojca,

Odtąd Matkę uznaje

-Lecz inną od tych niewiast,

Którym poczęcie mąż daje.

I z Jej czystych wnętrzności

On ciało swe przyjmuje,

Dlatego się Syn Boży

Synem człowieczym mianuje.

Gdy przyszedł czas wybrany,

czas Jego Narodzenia

Jak Oblubieniec z komnat

przyszedł do swego stworzenia.

           

A Matka Jego wdzięczna,

wybrana z wszech na świecie

Położyła w żłóbeczku

swe narodzone Dziecię.

Pomiędzy bydlętami

ludzie Mu cześć składali

Pasterskiej prostej pieśni

Anieli wtórowali.

           

Zawarte zaślubiny

między Człowiekiem-Bogiem

I Bóg zapłakał gorzko

na barłogu ubogim.

To były ślubne dary

Oblubienicy – duszy

Matka w bólu zadrżała,

ujrzała krzyż katuszy.

To  właśnie od Najświętszej Maryi, Jan od Krzyża uczył się nieść swój krzyż, krocząc za Chrystusem. Jednak trzeba powiedzieć więcej, bo Jan pragnął krzyża, chciał być jak najbardziej to możliwe, podobny do swojego Mistrza Jezusa. Biografowie Świętego Jana, opisują takie wydarzenie, że kiedyś Zbawiciel zapytał Jana od Krzyża, co chciałby otrzymać za swoją miłość i wierność. Na to Święty Jan poprosił Pana, aby dał mu wzgardy i upokorzenia.

W Święta Bożego Narodzenia kiedy Jan od Krzyża naśladując Maryję z Józefem szukających schronienia, obchodził cele zakonników, śpiewał odpowiednie słowa, a całe zgromadzenie wtórowało:

Dziewica Przenajświętsza

ze Słowem Bożym w łonie,

Do ciebie przyjdzie z drogi,

Jeśli Jej dasz schronienie.

Święty Jan od Krzyża, jako wspomniany już przewodnik po drogach chrześcijańskiej doskonałości uczy,

że najwyższym powołaniem każdego ludzkiego istnienia, a więc tym samym pełnią jego szczęścia jest zjednoczenie z Trójcą Przenajświętszą. Wzorem tego zjednoczenia jest dla nas  Maryja Dziewica, pełna łaski i doskonała pod każdym względem. Kiedy wypowiedziała swoje Fiat całkowicie poddała się, stała się posłuszna Duchowi Świętemu. Maryja jest więc dla nas wzorem pokory, posłuszeństwa i milczenia, jest także przewodniczką w nocy wiary. Piękna poezja świętego Jana od Krzyża chociaż  napisana ponad 400 lat temu jest zbieżna z aktualnym nauczaniem Kościoła o Matce Chrystusa, o Jej tajemnicy zakorzenionej w misterium Trójcy Świętej, w misterium Chrystusa i Ducha Świętego.  

        
                                                     Ela  P.