„On zaś odpowiedział: «Wierzę, Panie!» i oddał Mu pokłon” (J 9, 38).

„On zaś odpowiedział: «Wierzę, Panie!» i oddał Mu pokłon” (J 9, 38).

Liturgia IV Niedzieli Wielkiego Postu, zwanej Laetare, przygotowuje nas do owocnego przeżywania Paschy Chrystusa, czyli Jego przejścia przez noc odrzucenia, męki i śmierci, do światłości Zmartwychwstania, przedstawiając nam Go dzisiaj jako zwycięzcę nad ciemnością grzechu. Potwierdzeniem słuszności takiej interpretacji dzisiejszej perykopy jest pytanie skierowane przez uczniów do  Jezusa, wyrażające ich przekonanie o moralnym źródle choroby żebraka: „Rabbi, kto zgrzeszył, że się urodził niewidomym - on czy jego rodzice?” (J 9, 2). W charakterystyczny dla siebie sposób Pan przeniósł rozmowę na wyższy, duchowy poziom, wskazując na swój zbawczy udział w historii skażonego grzechem i pogrążonego w cierpieniu świata: „Jezus odpowiedział: «Ani on nie zgrzeszył, ani rodzice jego, ale [stało się tak], aby się na nim objawiły sprawy Boże. Potrzeba nam pełnić dzieła Tego, który Mnie posłał, dopóki jest dzień. Nadchodzi noc, kiedy nikt nie będzie mógł działać. Jak długo jestem na świecie, jestem światłością świata»” (J 9, 3-5).

  W zeszłą niedzielę Jezus, okazując się znajomością jej życia, przeprowadził Samarytankę z ciemności grzechu („Miałaś bowiem pięciu mężów, a ten, którego masz teraz, nie jest twoim mężem” (J 4, 18)), do światła wiary („Panie, widzę, że jesteś prorokiem”), po czym w pełni objawił jej swą tożsamość: „Rzekła do Niego kobieta: «Wiem, że przyjdzie Mesjasz, zwany Chrystusem. A kiedy On przyjdzie, objawi nam wszystko». Powiedział do niej Jezus: «Jestem nim Ja, który z tobą mówię»” (J 4, 25-26). Owocem doświadczonej łaski było świadectwo, które przyczyniło się do przyjęcia daru wiary przez jej pobratymców: „Wielu Samarytan z owego miasta zaczęło w Niego wierzyć dzięki słowu kobiety świadczącej: «Powiedział mi wszystko, co uczyniłam»” (J 4, 39). Jednak to Słowo Jezusa, który pozostał dwa dni wśród mieszkańców Sychar, utwierdziło i pogłębiło ich wiarę: „Wierzymy już nie dzięki twemu opowiadaniu, na własne bowiem uszy usłyszeliśmy i jesteśmy przekonani, że On prawdziwie jest Zbawicielem świata” (J 4, 42).  W ten sposób wypełniło się w stosunku do nich proroctwo Izajasza: „Naród kroczący w ciemnościach ujrzał światłość wielką; nad mieszkańcami kraju mroków światło zabłysło” (Iz 9, 1).

Dziś Jezus podjął się podobnego, lecz paradoksalnie o wiele trudniejszego zadania, ponieważ Jego oponentami, do których pragnął dotrzeć ze swoim światłem życia, nie byli wrogo nastawieni Samarytanie, ale „swoi”, Żydzi, faryzeusze, twierdzący o sobie, że są uczniami Mojżesza (por. J 9, 28).  

Wprowadzeniem i niejako objaśnieniem do dzisiejszej perykopy ewangelicznej może być uzdrowienie chorego od trzydziestu ośmiu lat chromego, który od dłuższego czasu czekał, aż ktoś zaprowadzi go do sadzawki Owczej, aby doznać uzdrowienia, kiedy Anioł poruszy wodę. „Rzekł do niego Jezus: «Wstań, weź swoje łoże i chodź!». Natychmiast wyzdrowiał ów człowiek, wziął swoje łoże i chodził” (J 5, 8). Posłuszeństwo uzdrowionego poleceniu Jezusa nie spodobało się Żydom: „Rzekli więc Żydzi do uzdrowionego: «Dziś jest szabat, nie wolno ci nieść twojego łoża». On im odpowiedział: «Ten, który mnie uzdrowił, rzekł do mnie: Weź swoje łoże i chodź»” (J 5, 10-11). Dlatego, gdy mężczyzna doniósł im, że to Pan go uzdrowił: „Żydzi prześladowali Jezusa, że to uczynił w szabat. Lecz Jezus im odpowiedział: «Ojciec mój działa aż do tej chwili i Ja działam». Dlatego więc usiłowali Żydzi tym bardziej Go zabić, bo nie tylko nie zachowywał szabatu, ale nadto Boga nazywał swoim Ojcem, czyniąc się równym Bogu” (J 5, 16-18). Odpowiadając na zarzuty Żydów Jezus nie usiłował złagodzić ton, czy osłabić „bluźniercze” w ich mniemaniu zrównanie się z Bogiem Ojcem, ale jednoznacznie dał świadectwo o swojej boskiej naturze: „Albowiem jak Ojciec wskrzesza umarłych i ożywia, tak również i Syn ożywia tych, których chce. Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał Synowi, aby wszyscy oddawali cześć Synowi, tak jak oddają cześć Ojcu. (…) Podobnie jak Ojciec ma życie w sobie, tak również dał Synowi: mieć życie w sobie samym. Przekazał Mu władzę wykonywania sądu, ponieważ jest Synem Człowieczym” (J 5, 21-22; 26-27).

W działaniu Jezusa objawiła się wszechmoc i mądrość Boga w Trójcy Jedynego, który nie stworzył śmierci i nie cieszy się ze zguby żyjących (por. Mdr 1, 13). Dotyczy to również w uzdrowienia niewidomego w szabat – dzień szczególnie należący do Boga. Jezus nie prowokował faryzeuszów, uzdrawiając w szabat, ale objawiał im w ten sposób prawdziwą tożsamość Boga jako dawcy życia i świętości, zaś siebie jako Jego Jednorodzonego Syna posłanego, aby zbawił świat. Dlatego Pan odpowiedział faryzeuszom protestującym, gdy Jego uczniowie zrywali i jedli kłosy w szabat, nawiązując do Pierwszej Księgi Samuela i Księgi Ozeasza: „Oto powiadam wam: Tu jest coś większego niż świątynia. Gdybyście zrozumieli, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary, nie potępialibyście niewinnych. Albowiem Syn Człowieczy jest Panem szabatu” (Mt 12, 6-8).

Bóg nie chciał odpoczywać, widząc cierpienie i śmierć, lecz przez działanie wcielonego Słowa „naprawiał” to, co zniszczył grzech pierworodny. Dlatego Jezus przedstawił siebie jako „światłość świata”. „To powiedziawszy splunął na ziemię, uczynił błoto ze śliny i nałożył je na oczy niewidomego, i rzekł do niego: «Idź, obmyj się w sadzawce Siloam» - co się tłumaczy: Posłany” (J 9, 6-7). W geście Jezusa można dostrzec nawiązanie do stwórczego aktu Boga: „wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą” (Rdz 2, 7). W tym sensie Pan niejako „stworzył” na nowo oczy żebraka, przywracając im zdolność do funkcjonowania według odwiecznego zamysłu Boga. Jednak pełnia widzenia, zarówno w jego wymiarze fizycznym, jak i duchowym, wiązała się z posłuszeństwem posłannictwu. Uzdrowiony staje się jednocześnie naśladowcą Jezusa posłanego przez Ojca, oraz typem, czyli zapowiedzią obdarzonego łaską Ducha Świętego i posłanego ucznia („A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego” (J 20, 21-22)).

Ślepiec, przez całe swoje życie napiętnowany i zepchnięty jako żebrak na margines społeczeństwa, po uzdrowieniu śmiało i mądrze dawał świadectwo Żydom o Jezusie, jako Jego uczeń, poddając się cierpliwie ich przesłuchaniu, które szybko okazało się być tendencyjnym: „Ponownie więc zwrócili się do niewidomego: «A ty, co o Nim myślisz w związku z tym, że ci otworzył oczy?» Odpowiedział: «To prorok» (…) Odpowiedział im: «Już wam powiedziałem, a wyście mnie nie wysłuchali. Po co znowu chcecie słuchać? Czy i wy chcecie zostać Jego uczniami?»” (J 9, 17; 27). Ostateczne, nie potrafiąc odpowiedzieć merytorycznie, Żydzi uciekli się, do potwarzy i przemocy, ukazując swoją prawdziwą naturę: „Na to dali mu taką odpowiedź: «Cały urodziłeś się w grzechach, a śmiesz nas pouczać?» I precz go wyrzucili” (J 9, 34). To „wyrzucenie” stanie się wkrótce udziałem Jezusa, a później Jego uczniów (por. Mt 10, 17-22).

Podobnie jak w przypadku paralityka, również uzdrowiony ślepiec został odnaleziony przez Jezusa pragnącego dopełnić swojego objawienia wobec człowieka, który opowiedział się odważnie za Nim wobec faryzeuszów, ryzykując wykluczenie z synagogi:  „Jezus usłyszał, że wyrzucili go precz, i spotkawszy go rzekł do niego: «Czy ty wierzysz w Syna Człowieczego?» On odpowiedział: «A któż to jest, Panie, abym w Niego uwierzył?» Rzekł do niego Jezus: «Jest Nim Ten, którego widzisz i który mówi do ciebie». On zaś odpowiedział: «Wierzę, Panie!» i oddał Mu pokłon (gr. proksynesen auto)” (J 9, 35-38). Takie było zachowanie niewiast, którym objawił się po swoim zmartwychwstaniu: „A oto Jezus stanął przed nimi i rzekł: «Witajcie!» One podeszły do Niego, objęły Go za nogi i oddały Mu pokłon (gr. prosekynesan auto)” (Mt 28, 9), a także samych Apostołów: „Jedenastu zaś uczniów udało się do Galilei na górę, tam gdzie Jezus im polecił. A gdy Go ujrzeli, oddali Mu pokłon (gr. prosekynesai)” (Mt 28, 16-17).

Jeżeli ktoś może nazwać ten dzień radosnym, to z całą pewnością jest nim nieznany z imienia, niewidomy żebrak. W najśmielszych nawet marzeniach nie mógł sobie wyobrazić, że Mesjasz zatrzyma się przy nim, uzdrowi jego oczy i obdarzy go wiarą, odwagą w głoszeniu prawdy, którą uczniowie Jezusa będą mieli dopiero po Zmartwychwstaniu Mistrza (i to nie od razu, por. Mt 18, 16). Wprawdzie został on wyrzucony z synagogi przez ślepców udających, że widzą lepiej niż inni, lecz zyskał udział w synostwie Syna i obywatelstwo w królestwie Bożym. Zbudził się, powstał z martwych i zajaśniał mu Chrystus (por. Ef 5, 14).

                                                                                 Arek