„O niewiasto wielka jest twoja wiara; niech ci się stanie, jak chcesz!” (Mt 15, 28).

Tematem przewodnim perykopy ewangelicznej, którą dziś rozważamy jest – podobnie jak w zeszłym tygodniu – moc wiary.

Kroczący po jeziorze Jezus objawił się jako wszechmocny Pan stworzenia, któremu posłuszne są prawa przyrody. Jezus niejednokrotnie naginał je kierowany nieskończoną, boską miłością do człowieka, która wyrażała się w Jego pełnej miłosierdzia litości: tak było podczas wesela w Kanie Galilejskiej, gdy Jego Najświętsza Matka skłoniła Go do przemiany wody w wino; tak było również na pustkowiu, kiedy wzruszony nieustępliwością idących za Nim tłumów uzdrowił chorych, a następnie nakarmił kilka tysięcy ludzi pięcioma chlebami i dwiema rybami.

Również spacer Jezusa po wodach Jeziora Galilejskiego była powodowana troską o uczniów, których wyprawił na drugi brzeg, po czy odprawił tłumy i udał się na modlitwę, jak pisze św. Mateusz: „Zaraz też przynaglił uczniów, żeby wsiedli do łodzi i wyprzedzili Go na drugi brzeg, zanim odprawi tłumy. Gdy to uczynił, wyszedł sam jeden na górę, aby się modlić. Wieczór zapadł, a On sam tam przebywał. Łódź zaś była już sporo stadiów oddalona od brzegu, miotana falami, bo wiatr był przeciwny” (Mt 14, 22-24).

Jak pamiętamy, tłumy nie pozwoliły wcześniej Jezusowi przebywać osobno i teraz, gdy je odesłał, odprawiwszy wcześniej uczniów, mógł wreszcie pogrążyć się w długiej rozmowie z Ojcem.

 Dla Jezusa osobista modlitwa była bardzo ważnym i z pewnością niezbędnym elementem Jego ziemskiego życia. Samotna rozmowa z Ojcem stanowiła swoiste „wcielenie” odwiecznego dialogu miłości Syna z Ojcem, którego „owocem” jest Duch Święty. Z niej Zbawiciel aż do ostatnich chwil agonii na krzyżu, nasz Pan czerpał siły do realizacji swojej zbawczej misji.

Jezus podjął jedyną drogę do uczniów płynących na „miotanej falami” łodzi, idąc po wodzie, dominując w ten sposób jej niszczycielską siłę. Jednak reakcją uczniów był strach , ponieważ brakowało im wiary: „Uczniowie, zobaczywszy Go kroczącego po jeziorze, zlękli się myśląc, że to zjawa (gr. etarachthesan legontes hoti Phantasma estin, dosł. poruszeni byli, mówiąc że: Zjawa jest) , i ze strachu krzyknęli. Jezus zaraz przemówił do nich: «Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się! (Tharseite, ego eimi, me phobeisthe, dosł. Ośmielcie się, ja jestem, nie bójcie się)»” (Mt 14, 26-27). Jezus, mówiąc o sobie „Ja jestem” nie tylko wskazuje na swoją tożsamość Mistrza z Nazaretu, lecz przede wszystkim objawia swoją Bożą naturę Twego, który przemówił z płonącego krzaku do Mojżesza, dając początek dziełu wyzwolenia narodu wybranego z egipskiej niewoli. W Ewangelii św. Jana Jezus jednoznacznie powiedział do Żydów: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: „Zanim Abraham stał się, JA JESTEM (gr. prin Abram genesthai ego eimi)” (J 8, 58).

Słowa Piotra i jego późniejsze zachowanie wskazują na jego problem z pełnym zaakceptowaniem bosko – ludzkiej tożsamości Jezusa; wskazują na problem wiary, nawet w obliczu cudów, jakie tylko Bóg może dokonać: „Na to odezwał się Piotr: «Panie, jeśli to Ty jesteś (gr. Kyrie ei sy ei, dosł. jeśli ty jesteś)) każ mi przyjść do siebie po wodzie!» A On rzekł: «Przyjdź!» Piotr wyszedł z łodzi, i krocząc po wodzie, przyszedł do Jezusa. Lecz na widok silnego wiatru uląkł się i gdy zaczął tonąć, krzyknął: «Panie, ratuj mnie!» Jezus natychmiast wyciągnął rękę i chwycił go, mówiąc: «Czemu zwątpiłeś, małej wiary?»” (Mt 14, 28-31). Wydaje się, że Piotr rozpoznał Jezusa („Panie”), lecz zaraz wyraził zwątpienie („Jeśli Ty jesteś”) i poddał Jezusa próbie, co było raczej domeną kusiciela („Jeśli jesteś Synem Bożym…”), oraz przeklinającym Go gapiów („jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża!”). Nic więc dziwnego, że nawet pozwolenie Jezusa nie wystarczyło, aby Piotr podszedł do Niego po falach. Strach wobec silnego wiatru, swoją drogą racjonalny, okazał się silniejszy od zaufania. Dopiero gdy zaczął tonąć, przerażony widmem śmierci Piotr zobaczył w Jezusie Tego, kim był naprawdę: Zbawiciela i doświadczył Jego siły, gdy Pan chwycił Go i uratował. Obaj byli jeszcze poza łodzią, stali na wzburzonych falach, jednak moc płynąca z obecności Pana sprawiała, że nie było w tym momencie bardziej stabilnego i bezpiecznego miejsca w całym wszechświecie.

Kobieta kananejska znalazła się w takim samym stanie ducha jak tonący Piotr: Jezus był jedyną szansą ratunku dla jej dziecka. Jednak jej sytuacja zdawała się być dużo gorsza, ponieważ Pan okazywał jej obojętność, mimo że uznawał w Nim potomka Dawida: „A oto kobieta kananejska, wyszedłszy z tamtych okolic, wołała: «Ulituj się nade mną, Panie, Synu Dawida! Moja córka jest ciężko dręczona przez złego ducha». Lecz On nie odezwał się do niej ani słowem. Na to podeszli Jego uczniowie i prosili Go: «Odpraw ją, bo krzyczy za nami!» Lecz On odpowiedział: «Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela».” (Mt 15, 22-23). Jej jedyną „bronią” była natarczywość, podobna do nieustępliwości tłumów, które szły za Jezusem, mimo, że chciał zostać sam. Odpowiedzią na milczenie Nauczyciela był krzyk rozpaczy matki, który stawiał Jego i uczniów w złym świetle. Jezus zdawał się być niezachwiany w swoim postanowieni wypełnienia woli Ojca, która polegała na posłudze w pierwszej kolejności narodowi wybranemu.

Jednak kobiety nie interesowały plany Jezusa. Była zdeterminowana i zrozpaczona, a przy tym niezwykle rozsądna i mądra: „A ona przyszła, upadła przed Nim i prosiła: «Panie, dopomóż mi!» On jednak odparł: «Niedobrze jest zabrać chleb dzieciom a rzucić psom (gr. kynariois, dosł. szczeniętom) ». A ona odrzekła: «Tak, Panie, lecz i szczenięta (gr. kunaria, dosł. szczenięta)  jedzą z okruszyn, które spadają ze stołów ich panów». Wtedy Jezus jej odpowiedział: «O niewiasto (gr. gunai) wielka jest twoja wiara; niech ci się stanie, jak chcesz!» Od tej chwili jej córka była zdrowa” (Mt 15, 25-28). Rozpaczliwa sytuacja, w której znalazł się Piotr była efektem jego małej wiary. Rozpaczliwe wołanie Kananejki było wyrazem wielkości jej wiary, za którą szły płynące z kochającego, matczynego serca słowa, na które sam Jezus nie znalazł innej odpowiedzi jak uwolnienie dziewczynki spod władzy złego ducha. W tym kontekście, skierowane do Maryi słowa anioła Gabriela: „Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego” (Łk 1, 37) nabierają wyjątkowego znaczenia: Bóg jest w stanie zmienić swoje plany, jeżeli prosimy Go z głęboką pokorą, miłością i niezachwianą wiarą. Kobietę kananejską upodabniała do Maryi, mimo oczywistych różnic, pełna wiary ufność wobec cierpienia dziecka toczącego walkę ze złym duchem. Jezus tę walkę stoczył na krzyżu, raz na zawsze pokonując Złego, z którego mocy dziś wyrwał dziewczynkę.    

Kananejkę łączy z Matką Bożą również to, że Jezus nazwał ją „kobietą”. Był to wyraz wielkiego szacunku, ponieważ Pan w ten sposób mówił do swojej Matki w momentach szczególnych, związanych z Jego „godziną”. Tak było w Kanie Galilejskiej: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto (gr. gynai, dosł. kobieto)? Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja?” (J 2, 4), oraz na Golgocie: „Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto (gr. Gynai, dosł. Kobieto), oto syn Twój»” (J 19, 26). Również św. Jan opisując swoje widzenie Niewiasty Maryi / Kościoła, pisze: „Potem wielki znak się ukazał na niebie: Niewiasta (gr. gyne, dosł. niewiasta) obleczona w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu” (Ap 12, 1).

Ostatecznie to właśnie Najświętsza Maryja Panna, Matka Boleściwa, która pod krzyżem, posłuszna woli konającego Syna przyjęła nas jako swoje dzieci, pokazuje nam największy sens wiary i płynącą z niej moc, polegającą na zjednoczeniu w zbawczym dziele z Tym, który jest jednością z Ojcem i Duchem Świętym. Św. Jan Paweł II uczy nas, nawiązując do słów św. Elżbiety: „Błogosławiona, któraś uwierzyła” (Łk 1, 45):  

„To błogosławieństwo osiąga pełnię swego znaczenia wówczas, kiedy Maryja stale pod Krzyżem swego Syna (por. J 19, 25). Sobór stwierdza, że stało się to „nie bez postanowienia Bożego”: „najgłębiej ze swym Jednorodzonym współcierpiała i z ofiarą Jego złączyła się matczynym duchem, z miłością godząc się (na to), aby doznała ofiarniczego wyniszczenia żertwa z Niej narodzona”. W ten sposób Maryja „utrzymała wiernie swe zjednoczenie z Synem aż do Krzyża”: zjednoczenie przez wiarę. Przez tę samą wiarę, przez którą przyjęła objawienie anioła w momencie zwiastowania. Wtedy też usłyszała: „Będzie On wielki (...) Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie (...) panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1, 32-33). (…)

Przez tę wiarę Maryja jest doskonale zjednoczona z Chrystusem w Jego wyniszczeniu. Wszak „On (Jezus Chrystus), istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał (...), aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stając się podobnym do ludzi”. A oto teraz, na Golgocie, „uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci — i to śmierci krzyżowej” (Flp 2, 5-8). U stóp Krzyża, Maryja uczestniczy przez wiarę we wstrząsającej tajemnicy tego wyniszczenia. Jest to chyba najgłębsza w dziejach człowieka „kenoza” wiary. Przez wiarę Matka uczestniczy w śmierci Syna — a jest to śmierć odkupieńcza. W przeciwieństwie do uczniów, którzy uciekli, była to wiara pełna światła. Jezus z Nazaretu poprzez Krzyż na Golgocie potwierdził w sposób definitywny, że jest owym „znakiem, któremu sprzeciwiać się będą”, wedle słów Symeona. Równocześnie zaś spełniły się tam jego słowa skierowane do Maryi: „A Twoją duszę miecz przeniknie”.

Zaiste, „błogosławiona jest Ta, która uwierzyła”! Te słowa Elżbiety wypowiedziane po zwiastowaniu tutaj, u stóp Krzyża, osiągają swą definitywną wymowę. Przejmująca staje się moc, jaką słowa te w sobie zawierają. Od stóp Krzyża zaś, jakby z samego wnętrza tajemnicy Odkupienia, rozprzestrzenia się zasięg i perspektywa tego błogosławieństwa wiary. Sięga ono do „początku” i jako uczestnictwo w ofierze Chrystusa, nowego Adama, staje się poniekąd przeciwwaga nieposłuszeństwa i niewiary, zawartej w grzechu pierwszych ludzi. Tak uczą Ojcowie Kościoła, a zwłaszcza św. Ireneusz, cytowany w Konstytucji Lumen gentium: „Węzeł splątany przez nieposłuszeństwo Ewy rozwiązany został przez Maryi; co związała przez niewierność dziewica Ewa, to dziewica Maryja rozwiązała przez wiarę”; w świetle tego porównania z Ewą, Ojcowie — jak przypomina ten sam Sobór — nazywają Maryję „matką żyjących” i niejednokrotnie stwierdzają: „śmierć przez Ewę, życie przez Maryję”(…).

Jeśli przez wiarę Maryja stała się Rodzicielką Syna, którego dał Jej Ojciec w mocy Duch Świętego, zachowując nienaruszone Jej dziewictwo, to w tejże samej wierze odnalazła Ona i przyjęła ów inny wymiar macierzyństwa, który Jej Syn objawił w czasie swego mesjańskiego posłannictwa. Można powiedzieć, że wymiar ten był udziałem Matki Chrystusa od początku, od chwili poczęcia i narodzin Syna. Od tego momentu była Tą, która uwierzyła. Jednak w miarę jak odsłaniało się Jej oczom i duchowi posłannictwo Syna, Ona sama jako Matka otwierała się ku tej „nowości” macierzyństwo, jakie miało stawać się Jej udziałem przy boku Syna. Czyż nie powiedziała na początku: „Oto Ja, służebnica Pańska, niech mi się stanie według twego słowa!” (Łk 1, 38)? Przez wiarę słuchała w dalszym ciągu i rozważała to słowo, w którym stawało się coraz przejrzystsze, w sposób „przekraczający wszelką wiedzę” (por. Ef 3, 19) samoobjawienie się Boga żywego. Maryja Matka, stawała się w ten sposób pierwszą poniekąd „uczennicą” swego Syna, pierwszą, do której On zdawał się mówić „pójdź za Mną”, wcześniej niż wypowiedział to wezwanie do Apostołów czy do kogokolwiek innego (por. J 1, 43).

                                                                                Arek