„To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie!” (Mt 17, 5).

   W II niedzielę Wielkiego Postu kontemplujemy, podczas Liturgii Słowa, razem z trzema Apostołami, reprezentującymi Kościół, jaśniejące chwałą, przemienione oblicze naszego Pana Jezusa Chrystusa.

Błogosławiony okres czterdziestodniowego przygotowania do celebracji Paschy Zbawiciela, jak w soczewce skupia i ukazuje nam kolejne etapy naszej ziemskiej egzystencji, która powinna być ukierunkowana na nieustanne odnawianie i pogłębianie naszej relacji z Bogiem. Ascetyka chrześcijańska wskazuje na trzy etapy rozwoju duszy: oczyszczenie, oświecenie i zjednoczenie. Natchniony autor Psalmu 27 wyraża proces wzrastania duchowego w formie pełnej ufności modlitwy: „Usłysz, Panie, głos mój - wołam: zmiłuj się nade mną i wysłuchaj mnie! O Tobie mówi moje serce: «Szukaj Jego oblicza!» Szukam, o Panie, Twojego oblicza; swego oblicza nie zakrywaj przede mną, nie odpędzaj z gniewem swojego sługi! Ty jesteś moją pomocą, więc mnie nie odrzucaj i nie opuszczaj mnie, Boże, moje Zbawienie! Choćby mnie opuścili ojciec mój i matka, to jednak Pan mnie przygarnie” (Ps 27, 7-10). Wychodząc od uświadomienia sobie rodzącego się w sercu pragnienia Boga, oraz niemożności pełnego odnalezienia Go tylko o własnych siłach, poprzez głęboką wiarę, że jedynym autentycznym źródłem naszego oświecenia jest oblicze Pana, aż po ufność w Jego zbawienne działanie, którego ukoronowaniem będzie „przygarnięcie” przez Boga, Autor Natchniony kreśli nam niezawodny program na Wielki Post i całe nasze życie.

    

  To, iż będzie to wędrówka niełatwa, uczy nas Jezus w wersetach poprzedzających dzisiejszą perykopę: „Jeśli kto chce pójść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech weźmie krzyż swój i niech Mnie naśladuje. Bo kto chce zachować swoje życie, straci je; a kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je” (Mt 16, 24-25). Naśladowanie Jezusa – jedyna pewna droga do zbawienia – wiąże się z nieuchronnym zderzeniem ze sługami władcy tego świata, oraz cierpieniem, które przyjęte w jedności z Panem staje się krzyżem, czyli narzędziem zbawienia naszego i naszych bliźnich. Jednocześnie Jezus objawia uczniom swoją prawdziwą naturę: „Albowiem Syn Człowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego razem z aniołami swoimi, i wtedy odda każdemu według jego postępowania. Zaprawdę, powiadam wam: Niektórzy z tych, co tu stoją, nie zaznają śmierci, aż ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w królestwie swoim” (Mt 16, 27-28). Chrystus ściśle łączy swoją zbawczą mękę, która wiedzie przez odrzucenie i pełną niewysłowionego cierpienia śmierć, z chwałą w jakiej przyjdzie jako Syn Człowieczy sądzić żywych i umarłych. W szczególny sposób Jezus objawił swoją boską naturę właśnie w kulminacyjnym momencie sądu Sanhedrynu, który szukał okazji, aby wydać Go w ręce Rzymian, na ukrzyżowanie:  „A najwyższy kapłan rzekł do Niego: «Poprzysięgam Cię na Boga żywego, powiedz nam: Czy Ty jesteś Mesjasz, Syn Boży?» Jezus mu odpowiedział: «Tak, Ja Nim jestem. Ale powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego, siedzącego po prawicy Wszechmocnego, i nadchodzącego na obłokach niebieskich” (Mt 26, 63-64). Jako uczniowie Pana jesteśmy wezwani do uczestnictwa w Jego cierpieniu i śmierci, aby mieć udział w Jego chwale: „Jeżeliśmy bowiem z Nim współumarli, wespół z Nim i żyć będziemy. Jeśli trwamy w cierpliwości, wespół z Nim też królować będziemy” (2 Tm 2, 11-12).

Przemienienie Pańskie, podobnie jak wcześniej Chrzest Pański, jest wydarzeniem epifanicznym, w którym Ojciec objawia prawdziwą naturę Syna w kontekście Jego zbawczej misji. W przypadku Chrztu w Jordanie Jezus, poddając się obmyciu zastrzeżonemu dla grzeszników, niejako wziął na siebie nasze winy, aby zanieść je na Golgotę. Dziś Pan zabrania uczniom mówić o swoim Przemienieniu, do czasu „aż Syn Człowieczy zmartwychwstanie” (Mt 17, 9), łącząc w ten sposób swą objawioną na chwilę boską chwałę z tajemnicą paschalną. Podczas gdy Chrzest Pański stanowił początek publicznej misji Jezusa, Jego Przemienienie jest szczególną interwencją Ojca, który – wobec „skandalicznej” dla Żydów i niektórych uczniów (choćby Piotra, który czynił Jezusowi z tego powodu wyrzuty)  zapowiedzi męki i Zmartwychwstania, diametralnie różnej od ich oczekiwań mesjańskich – potwierdza boską naturę Chrystusa i nakazuje Go słuchać (por. Mt 17, 5).

Św. Mateusz przedstawia w swojej Ewangelii Jezusa jako „nowego Mojżesza”, zapowiedzianego przez niego proroka, które to utożsamienie potwierdza swoim autorytetem św. Piotr w swojej drugiej mowie: „Powiedział przecież Mojżesz: Proroka jak ja wzbudzi wam Pan, Bóg nasz, spośród braci waszych. Słuchajcie Go we wszystkim, co wam powie” (Dz 3, 22). Jednocześnie Pierwszy Ewangelista nieustannie wskazuje na wyższość Jezusa wobec Mojżesza. Dotyczy to również opisu Przemienienia. Pańskiego. Ma ono miejsce po sześciu dniach od zapowiedzi: „Niektórzy z tych, co tu stoją, nie zaznają śmierci, aż ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w królestwie swoim” (Mt 16, 28). Siódmy dzień jest pobłogosławionym i uświęconym dniem Bożego odpoczynku: „W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty” (Wj 20, 11). Syn Człowieczy, gdy przyjdzie w chwale, którą zapowiada Przemienienie, rozpocznie swoje królowanie. Wówczas zbawieni doświadczać będą „odpoczynku” w głębokim zjednoczeniu z Trójcą Przenajświętszą. Symbolicznie tę rzeczywistość wyraża uczta niebieska, którą zapowiedział Zbawiciel: „Wielu przyjdzie ze Wschodu i Zachodu i zasiądą do stołu z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem w królestwie niebieskim” (Mt 8, 11). Miejsce Przemienienia, określone przez św. Mateusza jako góra wysoka, nawiązuje do spotkania Mojżesza z Bogiem na górze (por. Wj 24, 15-18). Również promieniowaniu twarzy Pana odpowiada przemiana twarzy Mojżesza (Wj 34, 29-35).

Przemienienie Jezusa na górze wysokiej jest zatem z jednej strony kontynuacją zbawczego działania i samoobjawienia się Trójcy Przenajświętszej w historii (Duch Święty przemienia, Syn zostaje przemieniony, Ojciec potwierdza boską naturę przemienionego Syna), z drugiej zaś jest zapowiedzią wypełnienia obietnic we Wcielonym Słowie, oraz pełni objawienia się Boga w Trójcy Jedynego jako Miłości miłosiernej, „zapowiedzianego” w boskim świetle promieniującym z ludzkiego oblicza Słowa i wypełnionego w Jego odkupieńczej męce i chwalebnym Zmartwychwstaniu. „Mateusz opisuje przemienienie Jezusa, używając czasownika w stronie biernej, najprawdopodobniej w tzw. Bożej lub teologicznej stronie biernej – metemorphothe (został przemieniony, a Bóg Ojciec był tego pośrednikiem). W rezultacie „twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło”. Znów widoczne są związki z Mojżeszem (Wj 34,29.35), postaci z księgi Daniela (np. Dn 10,6: „jego oblicze podobne do blasku błyskawicy”; por. Ap 10,1; Ap. Za 6,11; 2 Hen 1,5: 19,1), a także nawiązanie do Mt 13,43 z eschatologicznym portretem sprawiedliwych, którzy „jaśnieć będą jak słońce w Królestwie Ojca mego”. Sformułowanie „białe jak światło” przypomina olśniewającą szatę Przedwiecznego w Dn 7,9: „biała jak śnieg” (zob. 1 Hen 14,20-21: „biała jak światło”). Jezus jest zatem przyodziany w strój eschatologiczny i niebiański. Zatem efektem przemienienia Jezusa jest nie tylko Jego w nim udział, ale i ukazanie chwały samego Boga” („Słownik Nauczania Jezusa oraz Tematów Czterech Ewangelii”, s. 645).

Dzisiejsza perykopa wskazuje również na proces oczyszczenia i oświecenia ucznia, które są niezbędne do autentycznego zjednoczenia z Bogiem w Chrystusie. Na widok przemienionego Jezusa, oraz Mojżesza i Eliasza, którzy z Nim rozmawiali, Piotr powodowany jak najlepszymi intencjami zaproponował: „Panie, dobrze, że tu jesteśmy; jeśli chcesz, postawię tu trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza” (Mt 17, 4). Pomysł ten wyrażał jednak jego niezrozumienie sensu tego niezwykłego wydarzenia. W ówczesnych czasach ( również i teraz) najważniejszą osobą jest ta po środku, czyli według propozycji św. Piotra tą osobą jest Mojżesz, którego otaczaliby Jezus i Eliasz. Apostoł rozumuje jeszcze w „starych” kategoriach wpojonych mu od dzieciństwa, według których Mojżesz jest największym prorokiem. Dlatego interweniuje sam Ojciec Niebieski, niejako przerywając Piotrowi i wskazując na najwyższą godność Jezusa: „Gdy on jeszcze mówił, oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: «To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie!» Uczniowie, słysząc to, upadli na twarz i bardzo się zlękli” (Mt 17, 5-6).

Słowa Ojca oczyściły uczniów z wszelkiej wątpliwości i oświeciły ich, wskazując na Jezusa, jako Syna umiłowanego, w którym wypełniło się Prawo i Prorocy. Podobnie jak Zachariasz, wobec objawienia anioła Pańskiego w Świątyni („Przeraził się na ten widok Zachariasz i strach padł na niego” (Łk 1, 12)), tak uczniowie poczuli lęk na dźwięk słów Bożych i padli na twarz wobec Jego Majestatu. Jedynie Jezus, „jeden (…) pośrednik między Bogiem a ludźmi” (1 Tm 2, 5) mógł uwolnić ich od lęku przed Bogiem swoim dotykiem i słowem: „A Jezus zbliżył się do nich, dotknął ich i rzekł: «Wstańcie, nie lękajcie się!» Gdy podnieśli oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa” (Mt 17, 7-8). Owo „tylko” nie należy rozumieć w sensie negatywnym, lecz przeciwnie, w sensie jaki swojemu pośrednictwu nadał sam Jezus podczas ostatniej wieczerzy, w rozmowie z Flipem, proszącym Go, aby ukazał Ojca: „Filipie, tak długo jestem z wami, a jeszcze Mnie nie poznałeś? Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca” (J 14, 9).

Dziś kontemplujemy przemienione oblicze Jezusa, za kilkadziesiąt dni będzie ono opuchnięte, sine i zakrwawione, a trzy dni później będzie promieniowało światłem Zmartwychwstania. Ważne, abyśmy nie odwracali od niego wzroku, uwodzeni syrenim śpiewem szatana, który kusi nas, byśmy zeszli z góry Tabor i na innej, bardzo wysokiej górze oddali mu pokłon, zwiedzeni fałszywą obietnicą wszystkich królestw świata i ich przepychem (por. Mt 4, 8). W trudnych chwilach naszej wędrówki przez życie trwajmy w wierności Panu, pamiętając o Jego obietnicy: „Lecz kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony” (Mt 24, 13).

                                                                    Arek