„Dobry pasterz daje życie swoje za owce” (J 10,11).

  W dzisiejszej Liturgii Słowa Jezus objawia nam Boga, jako odwieczne Dobro, które w Nim, wcielonym Słowie, zbawia i prowadzi ku wiecznej szczęśliwości każdego człowieka pragnącego w posłuszeństwie wiary słuchać Jego głosu.

Dla lepszego zrozumienia dzisiejszej perykopy ewangelicznej warto odwołać się do historii spotkania Jezusa z bogatym młodzieńcem: „Gdy wybierał się w drogę, przybiegł pewien człowiek i upadłszy przed Nim na kolana, pytał Go: «Nauczycielu dobry (gr. Didaskale agathe), co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?» Jezus mu rzekł: «Czemu nazywasz Mnie dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bóg” (Mk 10, 17-18). Jakkolwiek intencje młodzieńca były uczciwe, a jego szacunek do Mistrza z Nazaretu autentyczny, Jezus – którego misją było wypełnienie zbawczej woli Ojca – uznał za niewłaściwą i natychmiast skorygował jego postawę, przenosząc uwagę na Boga, dawcę przykazań, których przestrzeganie jest pewną drogą do zbawienia: „Znasz przykazania: Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, nie oszukuj, czcij swego ojca i matkę»” (Mk 10, 19). W ten sposób Zbawiciel odwołał się do przymierza, jakie Bóg zawarł z narodem wybranym na górze Synaj. Stwórca, w swojej nieskończonej dobroci, respektując w pełni wolę narodu wybranego, wezwał go za pośrednictwem Mojżesza, aby zachowując wierność przykazaniom przyjął dar życia: „Ja dziś nakazuję ci miłować Pana, Boga twego, i chodzić Jego drogami, pełniąc Jego polecenia, prawa i nakazy, abyś żył i mnożył się, a Pan, Bóg twój, będzie ci błogosławił w kraju, który idziesz posiąść (…). Wybierajcie więc życie, abyście żyli wy i wasze potomstwo, miłując Pana, Boga swego, słuchając Jego głosu, lgnąc do Niego; bo tu jest twoje życie i długie trwanie twego pobytu na ziemi, którą Pan poprzysiągł dać przodkom twoim: Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi” (Pwt 30, 16; 19-20).

Jezus przypomina nam tę fundamentalną prawdę: Bóg jest dobry, kocha swoje dzieci i pragnie obdarzyć je życiem wiecznym. Przestrzeganie przykazań, które dał nam Stwórca, ma sens jedynie wówczas jeżeli jest wyrazem miłości do Niego. Dawid, któremu Bóg obiecał, że z jego potomstwa narodzi się Mesjasz, wysławiał dobroć i miłosierdzie Boga w swoich Psalmach. W kontekście odpowiedzi udzielonej przez Jezusa bogatemu młodzieńcowi, Psalm 145 wydaje się najlepiej oddawać postawę Jezusa wobec Ojca: „Chcę Cię wywyższać, Boże mój, Królu, i błogosławić imię Twe na zawsze i na wieki. Każdego dnia będę Cię błogosławił i na wieki wysławiał Twe imię. (…) Pan jest łagodny i miłosierny, nieskory do gniewu i bardzo łaskawy. Pan jest dobry dla wszystkich i Jego miłosierdzie ogarnia wszystkie Jego dzieła” (Ps 145 1-2, 8-9).

Dobroć Boża wyraża się jednocześnie w konkretnym prowadzeniu ludu wybranego przez historię do wiecznej szczęśliwości, która polega na przebywaniu w Jego obecności. W swoich Psalmach Dawid porównuje opatrznościowe prowadzenie Boga do opieki pasterza nad swoim stadem. W szczególności Psalm 23, nazywając Boga pasterzem, zapowiada czasy mesjańskie: „Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego. Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach. Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć: orzeźwia moją duszę. Wiedzie mnie po właściwych ścieżkach przez wzgląd na swoje imię. Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. Twój kij i Twoja laska są tym, co mnie pociesza. Stół dla mnie zastawiasz wobec mych przeciwników; namaszczasz mi głowę olejkiem; mój kielich jest przeobfity. Tak, dobroć i łaska pójdą w ślad za mną przez wszystkie dni mego życia i zamieszkam w domu Pańskim po najdłuższe czasy” (Ps 23, 1-6). Prorok Ezechiel wskazuje wyraźnie, że Bóg ustanowi nad ludem pasterza, który będzie go prowadził według Jego woli i upodobania: „I ustanowię nad nimi jednego pasterza, który je będzie pasł, mego sługę, Dawida. On je będzie pasł, on będzie ich pasterzem. A Ja, Pan, będę ich Bogiem, sługa zaś mój, Dawid, będzie władcą pośród nich” (Ez 34, 23). W dzisiejszej perykopie ewangelicznej nasz Pan wskazuje wypełnienie tego proroctwa jako swoją misję: „Mam także inne owce, które nie są z tej owczarni. I te muszę przyprowadzić i będą słuchać głosu mego, i nastanie jedna owczarnia, jeden pasterz” (J 10, 16).

W Jezusie bowiem znajdują wypełnienie wszystkie proroctwa Starego Przymierza. Podczas nabożeństwa w synagodze w Nazarecie Odkupiciel przeczytał fragment z Księgi Izajasza, w którym mesjasz ogłasza swoją misję (por. Łk 4, 18-19), po czym oświadczył: „Dziś spełniły się te słowa Pisma, któreście słyszeli” (Łk 4, 21). Właśnie z tego powodu Pan nie poprzestał w rozmowie z bogatym młodzieńcem na wezwaniu go do zachowywania przykazań, lecz wskazał na siebie, jako Tego, który  jako jedyny ma moc obdarzyć go upragnionym życiem wiecznym: „On Mu rzekł: «Nauczycielu, wszystkiego tego przestrzegałem od mojej młodości». Wtedy Jezus spojrzał z miłością na niego i rzekł mu: «Jednego ci brakuje. Idź, sprzedaj wszystko, co masz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!” (Mk 10, 20-21). Przesłanie Zbawiciela jest jednoznaczne: nie wystarczy dostrzec w Nim dobrego Nauczyciela i przestrzegać przykazania, aby w pełni zjednoczyć się z Bogiem. Trzeba natomiast dostrzec w spojrzeniu Jezusa odwieczną miłość Ojca i odpowiedziawszy miłością, pójść za obiecanym przez proroków Dobrym Pasterzem.

W dzisiejszej perykopie Jezus, odwołując się do biblijnego obrazu Boga jako pasterza, który w psalmach dawidowych ubogaca się o obietnice mesjańskie, wskazuje na siebie, jako Tego, który definitywnie objawia miłosierne oblicze Ojca i przynosi światu upragnione zbawienie. W Chrystusie Pasterz i cierpiący Sługa Jahwe okazują się być tą samą osobą:

 „Ja jestem dobrym pasterzem (gr. Ego eimi ho poimen ho kalos). Dobry pasterz daje życie swoje (gr. psychen aotou tithesin) za owce” (J 10, 11).

Na słuchających Jezusa Żydach zdanie to musiało wywrzeć ogromne wrażenie. Przede wszystkim solenne „Ja Jestem” nawiązuje bezpośrednio do imienia, jakim Bóg przedstawił się Mojżeszowi z gorejącego krzewu: „Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «JESTEM, KTÓRY JESTEM». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was” (Wj 3, 14). W ten sposób Jezus przedstawia się Żydom jako Bóg, który wierny swoim obietnicom złożonym Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, posłał pasterza Mojżesza, aby uwolnił naród wybrany z niewoli egipskiej, teraz zaś sam staje się – we wcielonym Słowie – Dobrym Pasterzem posłanym, aby wyzwolić Izraelitów z niewoli grzechu, zastawić dla nich stół Eucharystii, namaścić ich głowy olejkiem mocy Ducha Świętego, czyniąc tych, którzy w Niego uwierzą „wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem [Bogu] na własność przeznaczonym” (1 P 2, 9), i zaprowadzić ich do domu Pańskiego, gdzie po najdłuższe czasy cieszyć się będą wielkimi rzeczami, jakie Bóg przygotował tym, którzy go miłują (por. 1 Kor 2, 9).   

Dobroć Jezusa Pasterza, która jest objawieniem nieskończonej dobroci Ojca, wyraża się nie tyle w sprawnym zarządzaniem Jego własnością, lecz przede wszystkim w dawaniu życia za owce. Dawanie życia jest odwiecznym aktem wewnątrztrynitarnym: Ojciec daje życie Synowi, zradzając Go; od Ojca i Syna odwiecznie pochodzi Duch Święty. Trójca Przenajświętsza wyraża się w akcie nieustannego obdarowywania się życiem i miłością Osób Bożych. W akcie stwórczym Bóg Ojciec powołał do istnienia w swoim Synu „to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone” (Kol 1, 16). W każdym stworzeniu odbija się dynamika miłości Ojca i Syna, która „wylewa się” niejako z Trójcy Przenajświętszej „na zewnątrz” stwórczą i uświęcającą mocą Ducha Świętego. W szczególny sposób dotyczy to człowieka, który stworzony na Boże podobieństwo jest zdolny, aby odpowiedzieć miłością na Bożą Miłość i w ten sposób nie tylko wejść w osobistą relację ze swoim Stwórcą, lecz również, zjednoczony z Chrystusem, uczestniczyć w życiu Trójcy Przenajświętszej, do czego został powołany. Ponieważ, mimo grzechu pierworodnego i następujących po nim niezliczonych niewierności z naszej strony, Bóg nie zrezygnował ze swoich odwiecznych planów naszego ubóstwienia, stwórcze dawanie życia w Chrystusie stało się, przez wcielenie, śmierć i Zmartwychwstanie Słowa, dawaniem paschalnym. Wyraża się ono i uobecnia w Eucharystii, podczas której spożywamy „ciało wydane” i „krew wylaną” (por. Łk 22, 19).

Ponieważ, jak pisze św. Paweł w cytowanym Liście do Kolosan: „Zechciał bowiem [Bóg], aby w Nim zamieszkała cała Pełnia, i aby przez Niego znów pojednać wszystko z sobą: przez Niego - i to, co na ziemi, i to, co w niebiosach, wprowadziwszy pokój przez krew Jego krzyża” (Kol 1, 19-20), uczestniczenie w życiu Bożym jest możliwe dla człowieka jedynie za pośrednictwem Chrystusa paschalnego i tylko dzięki zjednoczeniu z Nim, znajdującemu swój szczyt na tym świecie w Eucharystii: „Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim. Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, a Ja żyję przez Ojca, tak i ten, kto Mnie spożywa, będzie żył przeze Mnie. To jest chleb, który z nieba zstąpił – nie jest on taki jak ten, który jedli wasi przodkowie, a poumierali. Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki” (J 6, 55-58).

Zjednoczenie z Jezusem eucharystycznym owocuje poznaniem się Boga i człowieka: „Ja jestem dobrym pasterzem i znam owce moje, a moje Mnie znają, podobnie jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca. Życie moje oddaję za owce” (J 10, 14-15). To poznanie Boga przez człowieka dzięki trwaniu w jedności z Jezusem jest tak głębokie, że jedynym porównaniem jakie może mu odpowiadać jest poznanie / zjednoczenie Ojca i  wcielonego Syna w mocy Ducha Świętego. W Chrystusie Bóg daje nam poznanie nieskończenie przewyższające to, które dla naszych prarodziców w raju stało się pokusą i przyczyną upadku (por. Rdz 3, 5). Poznanie w Jezusie jest bowiem darem jaki Bóg w Trójcy Jedyny czyni z siebie samego.

W swojej książce „Biografia Ducha Świętego” Maria Miduch pisze, komentując werset „abyście ożyły i poznały, że Ja jestem Pan” (Ez 37, 6), w kontekście opisu wizji proroka Ezechiela, dotyczącej wskrzeszenia, czy też ponownego stworzenia z kości żywej armii (por. Ez 37, 1-14): „Jahwe mówi o poznaniu, które zaangażuje całą ludzką osobę, które sprawi, że cały człowiek będzie włączony w „wiedzę o Bogu”. Wszystkie jego zmysły skupią się na Nim i będą starały się Go objąć, choć – jak wiadomo – jest to niemożliwe. Poznanie Pana to wejście z Nim w bardzo intymną relację, to pozwolenie Mu na przeniknięcie całej naszej osoby. Nic dziwnego, że tak rozumiane poznanie łączy się z życiem. Pełne poznanie – to dar, który wskrzeszonym trupom chce dać Bóg. Jak to czyni? Poprzez Ducha! I tu znowu nie ma nic dziwnego, Ten który jest jednością z Bogiem Ojcem i Synem, udziela tym, do których jest posłany, z istoty Boga; budzi do życia pełnego dynamizmu, energii, płodności. Duch daje możliwość poznania Pana, wejścia z Nim we wspólnotę. Tam, gdzie Go nie ma, nie ma życia i nie ma przebudzenia, i nie jest możliwe poznanie Boga” (Maria Miduch, „Biografia Ducha Świętego”, s.71).  

Zmartwychwstały Chrystus, objawiając się nam dzisiaj jako Dobry Pasterz, który w całkowitej wolności oddaje swoje życie za owce, aby następnie, zmartwychwstając, wyrwać je z pod władzy śmierci i udowodnić, że nie ma ona nad Nim władzy (por. Rz 6, 9), zaprasza nas, abyśmy z ufnością dzieci Bożych przygotowywali się z Maryją i Apostołami na przyjęcie daru Ducha Świętego, trwając jak oni jednomyślnie na modlitwie. Ponieważ zaś „Bóg (…) pysznym się sprzeciwia, a pokornym łaskę daje” (1 P 5, 5), starajmy się w duchu autentycznej pokory zawierzyć łagodnemu głosowi Pasterza, który za nas umarł, abyśmy mieli życie i mieli je w obfitości, strzegąc się roztropnie współczesnych złodziei zbawienia, którzy przychodzą, aby kraść, zabijać i niszczyć (por. J 10, 10).

                                                                    Arek