Wielka Noc i Wielki Dzień - historycznie

Wielkanoc – największe święto chrześcijańskie zwane też Paschą, obchodzimy już od II wieku na cześć Zmartwychwstania Chrystusa, zwycięstwa życia i nadziei. Termin jej ustalono na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Najwcześniej przypada ona 22 marca, najpóźniej 25 kwietnia. Otwiera ją uroczysta msza Rezurekcja.

   Dawniej na Podlasiu odprawiano ją w Wielką Sobotę o północy, lub godzinę po wschodzie słońca w niedzielę. Ludzie spieszący do kościoła mogli podobno ujrzeć nad słońcem baranka z chorągwią. Kto zaspał na Rezurekcję za karę nie mógł zasiąść do śniadania ze święconką.
  W trakcie mszy rozlegała się palba- wystrzały symbolizujące odsuwanie się kamienia grobowego. Na ten sygnał straż grobowa padała w hołdzie na posadzkę kościoła.

  Po powrocie z mszy rodzina, tak jak i dziś zasiadała przy uroczystym śniadaniu poprzedzonym życzeniami i dzieleniem się święconką. Dawniej przed tą ucztą każdy musiał zjeść profilaktycznie laskę chrzanu by zapobiec bólom zębów, brzucha, kaszlowi i katarowi przez okrągły rok. Symbolizowało to smak octu i żółci, którymi pojono Jezusa na męce, aby nie zapomniano dlaczego świętuje się przy bogatym stole. Śniadanie zastępowało obiad i trwało wiele godzin. Odbywały się tańce, a gdy było ciepło na dworze organizowano karuzelę. W centrum stołu stał baranek – agnusek na łączce z rzeżuchy lub owsa w otoczeniu pisanek.

  Tworzenie kolorowych jajek ma tradycję sięgającą czasów starożytnej Mezopotamii. W Polsce znaleziono pisanki pochodzące z X wieku traktowane wtedy jako amulety przeciwko złym mocom. Ich związek z Wielkanocą zawdzięczamy legendzie o Marii Magdalenie, która po powrocie z pustego grobu znalazła w domu czerwone jajka. Pobiegła z nimi do Apostołów, którzy uznali je za dobrą nowinę. Ich przygotowanie kończyło się w Wielki Piątek. Jajko jednobarwne bez wzorów to kraszanka zwana też malowanką lub byczkiem. Pisanka powstaje gdy roztopionym woskiem tworzy się wzór a dopiero po tym farbuje.  Rysowanki i skrobanki to kraszanki, na których ostrym narzędziem ryje się wzory. Dla uzyskania kolorów używano: pędów zboża- zielony, malwy –fioletowy, łupin cebuli- żółć i brąz, jagód i kory dębu - czerwony, tarniny- niebieski. Jajko oklejano też włóczką, wycinanką czy sitowiem. Bawiono się nimi w taczkę lub wybitkę. Gra polegała na toczeniu jajek ze wzgórza lub stukaniu jednym o drugie. Wygrywał ten czyja pisanka pozostała cała. Dzieciom przygotowywano prezenty od zajączka. Ukryte jajka i słodycze musiały znaleźć same. Po śniadaniu gospodarz obchodził gospodarstwo i pole. Gospodyni nie mogła położyć się, aby len pięknie wyrósł. Odwiedzano też cmentarz. Wielkie Święto spędzano tylko w rodzinnym gronie.

  Świętujmy i my z Panem Bogiem i rodzinnie.
                                                                     Agnieszka